Caffeine: wat doet het met je?

Voor de meeste mensen kan hun dag pas echt van start gaan na het nuttigen van een lekkere kop koffie. Maar wat is de kracht achter dit zo belangrijke kopje koffie. Dat is natuurlijk het witte stofje Caffeine!

Caffeine wordt vaak in Nederland met dubbel f geschreven ondanks dat dit de Engelse schrijfwijze is. De correcte Nederlands schrijfwijze is namelijk cafeïne. In dit artikel houden we de Engelse benaming aan.

Om je een beter beeld te geven van wat caffeine nu eigenlijk is gaan we terug naar de oorsprong. Caffeine is afkomstig uit planten, zaden of vruchten en wordt voornamelijk verbouwd in de gebieden Zuid-Amerika, Afrika, Zuidoost-Azië en Midden-Amerika en werd voor het eerst ontdekt in Ethiopië. De voornaamste bron van caffeine zijn de koffieplanten Coffea Arabica en Coffea Robusta, maar het wordt ook wel uit cacaobladeren en kolanoten gehaald. Caffeine als zuivere stof is een wit poedertje met een sterke bittere smaak.

Caffeine heeft veel verschillende effecten op het menselijk lichaam, maar ook op onze hersenen. Deze effecten kunnen sterk per individu verschillen en worden voornamelijk bepaald door factoren als: leeftijd, lichamelijke gesteldheid, drink- en rookgewoonten en de afbraaksnelheid van caffeine in het lichaam. Ongeveer 2,5 uur na het consumeren van caffeine is het effect het grootst.

Stimulerende werking

Het voornaamste effect van caffeine is de licht stimulerende werking op het centrale zenuwstelsel. Je zult dit zelf ongetwijfeld al eens gemerkt hebben. Het gevoel van slaperigheid, vermoeidheid, of de moeite om geconcentreerd te werk te gaan; Na een sterke kop koffie gaat het vaak al een stuk beter.

Effect op je gevoel

Naast het centrale zenuwstelsel heeft het ook effect op de hersenen, nieren, maag, darmen en lever. Caffeine stimuleert de afgifte van het hormoon adrenaline, hierdoor kun je je wat meer gestrest voelen. Doordat er meer adrenaline vrijkomt wordt de afgifte van dopamine gestimuleerd. De stof dopamine is het stofje in je hersenen waardoor je jezelf gelukkig gaat voelen. Caffeine heeft in feite hetzelfde soort effect als cocaïne en heroïne, maar dan in veel mindere mate.

Vaker naar het toilet

Nadat je veel koffie gedronken hebt zal je waarschijnlijk iets vaker het toilet moeten bezoeken. Door de stof caffeine worden er bepaalde receptoren geblokkeerd in de nieren, waardoor er meer urine wordt geproduceerd. Het zal ervoor zorgen dat je vaker een bezoekje aan het toilet moet brengen. In het verleden werd nog gedacht dat caffeine een vocht afdrijvende werking had maar dit is ontkracht. De nieren zorgen er dus wel voor dat je sneller moet plassen. Naast de urine kan ook je stoelgang in de darmen sneller op gang komen.

Caffeine wordt weer afgebroken

Het zal je niets verbazen dat de stof caffeine ook weer moet worden afgebroken. Ons lichaam ziet het stofje namelijk als een drug of toxine en wil het dus zo snel mogelijk afbreken. Dit doet uiteraard de lever. De lever zorgt ervoor dat ongeveer 4 uur na consumptie de helft van de caffeine het lichaam heeft verlaten. Door speciale enzymen in de lever wordt caffeine omgezet in een minder schadelijk stof.

Dat caffeine het meest gebruikte stimulerende middel is zal je waarschijnlijk niets verbazen, vrijwel iedereen gebruikt het dagelijks of heeft het vaker tot zich genomen. Wellicht misschien niet bewust, want het zit in veel producten verscholen.

Zoals je ziet zit caffeine in allerlei dagelijkse producten. Hoeveel caffeine mag je dagelijks binnen krijgen zonder dat dit schadelijk is voor de gezondheid? De grens van maximale caffeine inname ligt bij iedereen anders, maar gemiddeld is dat 400 milligram per dag. De meeste mensen ondervinden bij deze hoeveelheid geen nadelige effecten, echter dit kan voor sommigen al te veel zijn.

Caffeine kan in grote hoeveelheden een verslavende werking opwekken. Houdt je het bij 5 a 6 koppen koffie per dag, dan zal er niets aan de hand zijn.

Indien je meer caffeinehoudende dranken nuttigt kun je lichamelijk klachten ondervinden zoals onrust, nervositeit en slecht slapen.

Om te kunnen bepalen of je echt verslaafd aan caffeine kunt worden splitsen we het in twee categorieën.

Geestelijke afhankelijkheid

Je hoort vaak dat mensen zeggen “ik ben echt verslaafd aan koffie en kan absoluut niet zonder, vooral ‘s ochtends vroeg”. Dit heeft vooral te maken met het feit dat mensen een sterke behoefte hebben aan koffie, omdat ze het lekker vinden en er energiek van worden. Echter dit verlangen is zelden zo sterk dat je absoluut niet zonder kunt en dus afkickverschijnselen vertoont.

Lichamelijke afhankelijkheid tolerantie

Bij lichamelijke afhankelijkheid heeft het lichaam een bepaalde tolerantie opgebouwd. Dit houdt in dat je meer caffeine nodig hebt om de stimulerende werking nog te kunnen ervaren. Voor mensen die veel koffie drinken is 1 à 2 koppen per dag al lang niet meer genoeg. Ze merken nauwelijks wat van het effect en gaan er dus meer van nuttigen. Op die manier ontwikkel je een bepaalde tolerantie. Voor deze gebruikers kunnen er onthoudingsverschijnselen optreden en daardoor bij het stoppen last krijgen van hoofdpijn, vermoeidheid of prikkelbaarheid.

Verslavend?

Caffeine wordt gezien als een milde drug waarbij de kans op een verslaving gering is. De meeste mensen vinden het gewoon lekker net als thee, cola en chocolade.

Koffie dan wel caffeine is het meest gebruikte prestatie verbeterende middel. Een sterke kop koffie voor het sporten zorgt namelijk voor een oppeppend gevoel. Het verbetert het uithoudingsvermogen, waardoor je eerder jouw trainingsschema zult afronden en niet vroegtijdig zult afhaken. Daarnaast heeft het een positieve werking op spierkracht wat er dus voor zorgt dat je net wat zwaarder kunt trainen.

Vetverbranding

Naast het feit dat caffeine een stimulerende werking heeft op ons lichaam heeft het ook een positief effect op onze vetverbranding. Dit komt omdat caffeine ervoor zorgt dat het lichaam meer warmte produceert. Ze noemen dit thermogenese (stijging van energieverbruik). Caffeine zorgt er ook voor dat er meer energie uit opgeslagen vet gehaald wordt.

Doping

Aangezien caffeine een prestatie bevorderend middel is heeft het in 2004 op de dopinglijst gestaan. Echter dit hebben ze een jaar later weer afgeschaft, omdat de waarden sterk afweken per individu. Zo werd er een atleet al positief bevonden na het drinken van 1 kop koffie.

Pre-workout

Tegenwoordig zijn er ontzettend veel pre-workouts te verkrijgen. Deze pre-workouts bevatten vaak ook grote hoeveelheden caffeine. Daarnaast worden aan deze pre-workouts ook nog andere stimulerende stoffen toegevoegd.